Көңіліңізден шығатын нысан табылған соң оны сатып алу процесі дұрыс өту үшін не істеу керек екенін түсіндіреміз.


1. Құжат тексеріңіз

— Пәтер құжатын. Ол сатып алу-сату, сыйға тарту келісімшарты, мұрагерлік құқығы туралы куәлік және т.б болуы мүмкін. Қазақстанда ондай құжаттардың 20 түрі бар.
— Жеке куәлік.
— Мемлекеттік тіркеу туралы хабарлама.
— Техпаспорт.
— Ауыртпалық туралы анықтама.

Құқық беретін құжат пен жеке куәлікті салыстырыңыз. Барлық сан мен мәлімет толық сәйкес келуге тиіс.

2013 жылдан бері мәміле жасағанда тіркеу құжаты қолданылады. Оған дейін жылжымайтын мүліктің тіркелгені құқық беруші құжаттағы көк мөр арқылы расталатын.

Сатушыдан ауыртпалық туралы анықтама сұраңыз. Оны алуға ары кетсе 20 минут кетеді. Ол мүліктің ортақ иесі не қандай да бір шектеу бар-жоғын, кепілде тұрған-тұрмағанын көрсетеді.

Егер сенімхат арқылы сатылып жатса, құжатын тексеріңіз. Ол аталған талаптарға сай болуға тиіс.

Онлайн не білуге болады:
— баспана сатушыға тиесілі екеніне көз жеткізуге;
— нысанға қатысты сот болған-болмағанын;
— коммуналдық қарыздар бар-жоғын;
— жер телімін сатып алмақ болсаңыз, жер кадастрын тексеруге.

2. Пәтерді тексеріңіз

Жоспары заңсыз өзгермегеніне көз жеткізіңіз — пәтер техпаспортқа сай болуы керек.

Егер заңды түрде жоспары өзгерген болса, мына құжаттарды сұраңыз:

  • бекітілген жоба;
  • қолданысқа беру актісі;
  • жаңарған техпаспорт.

Жоспарын өзгертуге рұқсат берілмесе, ағаш шкафтарды, гипсокартон қабырғаларды және жуынатын бөлме мен санитарлық торап арасындағы қабырғаны ғана бұзуға болады.

3. Кепілақы туралы келісім жасаңыз

Кепілақы жазбаша түрде екі нұсқада рәсімделеді.
Онда мынадай мәлімет болуы қажет:
— кепілақы көлемі— әдетте мүлік құнының 10 %-ынан аспайды;
— нысанның толық бағасы;
— есептесетін күн.
Барлық сома тек теңгемен жазылуға тиіс, әйтпесе мәміле жарамсыз деп танылады.
Келісімді нотариус арқылы растау міндет емес.

Келісім жасамай тұрып кепілақы аудармаңыз. Мұндай схеманы көбіне алаяқтар қолданады.

Егер кепілақы бергеннен кейін сатып алушы айнып қалса, сома сатушыда қалады. Мәміледен сатушы бас тартса, ол кепілақыны еселеп қайтаруға міндеттеледі.

4. Нотариус алдында мәміле жасаңыз

Ақшаны нотариус алдында мәміле жасағаннан кейін беру қажет. Қос тарап пен олардың күйеуі/әйелу қатысуы керек.

Мына құжаттарды дайындаңыз:
—тараптардың жеке куәлігі;
— сатушының әйелінің/күйеуінің мүлікті сатуға келісімі — нотариус рәсімдейді.
— сатушы бала болса, қамқоршы орган рұқсаты.

Келісімшарттағы мына деректерді тексеріңіз:
— келісімшарт нысанасы (мүлік түрі);
— нысанның мекенжайы, кадастр нөмірі;
— қай қабатта орналасқаны, жалпы және тұрғын ауданы;
—бағасы, төлем тәртібі, мерзімі мен көлемі (тұрғын үй бөліп төлеу арқылы сатылып жатса)
— тараптардың аты-жөні, ЖСН-і.

5. Мүлікке иелік ету құқығын тіркеңіз

Құжат мемлекеттік кадастрға тіркелген соң ғана сіз баспана иесі атанасыз.

Мұны жасау жолдары:
— нотариус растаған соң ХҚКО-да — үш жұмыс күні ішінде;
—нотариус алдында отырып enis.kz арқылы — ақпараттық жүйеге төлем жасалғаны расталғаннан кейін бір жұмыс күні ішінде;
— нотариус көмегімен жылдамдатып — Кaspi.kz қосымшасымен төлем жасаған соң екі сағат ішінде.

Қолыңызда мына құжаттардың бірі болуға тиіс:
Құқық тіркелгенін растайтын белгісі бар сатып алу-сату келісімшарты.
Мемлекеттік тіркеуден өткені туралы хабарлама.