Көпқабатты үйдің тұрғындары жылдар бойы үйді күтіп-ұстауға (тазалық, жөндеу, қызмет көрсету) ақша төлеп келеді. Бірақ көбіне қаражат нақты қайда жұмсалғанын білмейді.

Енді барлығы өзгеруге тиіс. 17 қыркүйектен бастап басқарушы компания шығын туралы есеп жариялауға міндетті. Есеп бермесе тұрғындардың ақшасынан емес, өзі айыппұл төлейді.

Не өзгерді

«Тұрғын үй қатынастары туралы» заңда үйдің табысы мен шығыны ашық болуы жөнінде жаңа 46-бап пайда болды.

Енді ПИК, МИБ (Мүлік иелерінің бірлестігі) төрағалары және басқарушы компаниялар:
— келесі айдың 20-сына дейін ай сайын есеп беруге тиіс;
— келер жылдың 1 сәуіріне дейін жылдық есеп тапсыруы керек.

Құжаттар хабарландыру тақтасында, үй чатында немесе арнайы қосымшада тұрғындарға қолжетімді болуға тиіс.

Есеп бермегендер енді айыппұл төлейді (Әкімшілік кодекстің 320-бабы толықты):
— 50 АЕК (197 мың тг) — есеп бермегені үшін;
— 100 АЕК (393 мың тг) — ережені қайта бұзғанда.

Ең маңыздысы — бұл ақша үйдің шотынан емес, ереже бұзған адамның жалақысынан алынады.

Ақша қайда жұмсалады

Төлем екі міндетті және бір келісім бойынша жиналатын жарнадан тұрады.

1. Әдеттегі жарна.

Бұл — тазалау, жарық, кішігірім жөндеу жұмыстары, инженерлік жүйелерді күтіп-ұстау, өрт қауіпсіздігі сияқты күнделікті қажеттілікке арналған ай сайынғы төлем.
Мөлшері пәтердің ауданына байланысты. Минимал соманы әкімдік белгілейді, АЕК-ке (2025 жылы — 3932 тг) байланысты болады.
Паркинг пен қойма орындары үшін тариф жоғары болуы мүмкін, бірақ екі есе көп болмайды.

Төлем мөлшерін тек тұрғындардың жалпы жиналысы көтере алады. Төрағаның бұған құқығы жоқ.

2. Жинақтау жарнасы.

Қаражат шатыр, қасбет, лифт, құбыр жөндеу сияқты ірі жөндеу жұмыстарына жиналады. Заң бойынша ең төменгі мөлшері — 1 шаршы метрге 0.005 АЕК (2025 жылы — 19.66 тг).

Мысалы, 70 шаршы метрлік пәтер үшін ай сайын шамамен 1400 теңге кетеді. Бұл қаражат тек күрделі жөндеуге және тек тұрғындардың келісімімен жұмсалады.

3. Мақсатты жарна.

Бұл бейнебақылау камералары, домофон орнату, көгалдандыру, аула абаттандыру сияқты нақты жобаларға арналған ерікті төлем. Тек тұрғындар дауыс бергеннен кейін енгізіледі.

Есепте не болуы керек

Ай сайынғы есепте мыналар көрсетілуі керек:
— үйдің мекенжайы мен басқару түру;
— шоттағы қалдық сома;
— тұрғындардың қарызы;
— барлық түскен ақша мен шығын (жалақы, тазалық, лифт қызметі, жөндеу жұмыстары, коммуналдық төлем, құрал-жабдық, күрделі жөндеу жұмыстары).
Есеп соңында бухгалтердің, төрағаның және үй кеңесінің қолдары тұруы қажет.

Жылдық есепте мыналар болуға тиіс:
— жыл қорытындысы — қанша ақша жиналды және жұмсалды;
— жылдың басындағы және соңындағы қалдық сома;
— тұрғындардың қарызы;
— жоспар мен нақты көрсеткіштердің салыстырмасы;
— актімен расталған атқарылған жұмыстар.

Стандартты есеп беру нысандары осында қолжетімді.

Параметр	Ай сайынғы есеп	Жылдық есеп
Мерзім	Бір ай	12 ай
Формат	Тек нақты көрсеткіш	Жоспар және нақты көрсеткіш
Мақсаты	Әдеттегі бақылау	Қорытынды бақылау
Растау	Акт қажет емес	Атқарылған жұмыстар актісі

Есеп болмаса не істеу керек

Алматы қаласы ПИК қауымдастығының төрағасы, заңгер Аркадий Рубцовтың айтуынша:
— Есеп жарияланбаса, акт толтырып, жазбаша өтінім жіберіп, 15 күн күтіңіз. Жауап болмаса, тұрғын үй инспекциясына акимат арқылы шағымданыңыз, «E-Otinish» порталы арқылы өтініш беруге болады. Басқарушы компанияның ереже бұзғаны расталса, міндетті түрде айыппұл салынады.
МИБ төрағалары мен басқарушы компания директорлары бұл өзгерістерден хабардар, сондықтан есеп беру бойынша тәртіп едәуір жақсаруға тиіс.

Қазақстандағы жылжымайтын мүлік нарығы туралы мақалалар

Құрылыс салушыны қалай тексереді