Сыйға алған пәтерді сатқанда салық төлеу керек пе? Оны қалай есептейді?

Сыйға тарту шарты деген не

Пәтерді сыйлау — жай ғана кілт бере салу емес, заңды күші бар мәміле. Сол себепті арнайы шарт жасалады. Сатып алу-сату шарты сияқты құқық беретін құжат мемлекеттік базаға тіркеген (нотариус және eGov арқылы немесе ХҚКО-да) бастап күшіне енеді. Дәл сол күні сыйға алған адам мүліктің заңды иесіне айналады.

Сыйға алған пәтерді бірден сатуға бола ма

Мүліктің жаңа иесі пәтерін қашан сатса да, өз еркі. Бірақ ерте саудалаған жағдайда салық төлеуге міндеттеледі.

Меншік құқығы тіркелген уақыттан оны сатқан күнге дейінгі мерзім бір жылға жетпесе, мүлік иесі табысының бір бөлігін мемлекет қазынасына құяды.

Табыс деген не

Бір жыл өтпей жатып пәтерді сатып алғаннан қымбат сатсаңыз, мемлекетке берешек боласыз. Мемлекет сатып алған сома мен сатқан сома арасындағы айырмашылықтан салық ұстап қалады.

Қазақстан азаматы табысының 10 %-ын, шетелдік кем дегенде 15 %-ын береді.

Мысалы: 30 млн теңгеге пәтер алып, бір жылға жетпей оны 40 млн теңгеге саттыңыз делік. Айырмашылық 10 млн теңге құрағандықтан, 1 млн теңге көлемінде салық төлейсіз.

Мүлік сатқанда төленетін салық: кім қанша төлейді

Сыйға алған пәтердің бағасын қалай біледі

Жылжымайтын мүлік алғанда еш қиындық жоқ, өйткені оның құны сатып алу-сату шартында жазылады. Ал пәтерді сыйға алсаңыз ше? Мұндай жағдайда айырмашылық кадастрлық құнына сүйеніп есептеледі.

Кадастрлық құн — мүлікті мемлекеттік бағалау. Ол белгілі бір салық мөлшеріне қолданылады. Оны анықтағанда үйдің жағдайы, қай жылы салынғаны және басқа сипаттамалары ескеріледі. Кадастрлық құн нарықтағы бағадан әлдеқайда төмен. Сол себепті салық аса көп болмайды.

Қалай үнемдейді

Ең оңай жолы — сату жоспарын кейінге қалдырып, бір жыл күте тұру.

Екінші нұсқа мынадай, сыйға тарту шартын енді жасайын деп жатсаңыз не жақында ғана жасап қойсаңыз, бағалау қызметіне (міндетті түрде сертификаты бар маманға) жүгініңіз. Актідегі бағалау құны сатып алу сомасы болып саналады. Сонда салық сомасы кадастрлық құннан біршама төмен болады.

Салықты қалай төлейді

Салық декларация бойынша төленеді (форма 240.00). Оны мына жолдармен бересіз:
— E-Salyq Azamat мобильді қосымшасы арқылы;
— eGov.kz сайтында;
— салық төлеушінің электронды кабинетінде;
— аудандық мемлекеттік кірістер басқармасында.

Қашан төлеу қажет

Сатқан жылдан кейінгі жылдың 31 наурызына дейін. Егер пәтеріңізді 2024 жылы мамырда сатсаңыз, декларацияны 2025 жылғы 31 наурыздан кешіктірмей өткізесіз.

Сома үлкен болса, салықты бөліп төлеуге болады.

Салықтан жалтарған азамат алдымен ескерту алады, нәтиже болмаса, 15 АЕК (55 380) айыппұл төлейді.