Отбасы банкте тез ақша жинау жолдары
Отбасы банк арқылы пәтер алу үшін қаражатты тез жинау, депозитті тиімді, несие мөлшерлемесін төмен ету жолдарын баяндаймыз.
Отбасы банк қалай жұмыс істейді?
Отбасы банк — тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесімен жұмыс істейтін коммерциялық емес, мемлекеттік банк. Несие тек баспана сатып алуға, үй салуға және жөндеуге беріледі. Мұнда тұтынушылық несие жоқ.
Мөлшерлеме екінші деңгейдегі банктермен салыстырғанда әлдеқайда төмен:
— екінші деңгейдегі банктерде 17.5 %-дан басталады;
— Отбасы банкте 3.5 %-дан басталады.
Отбасы банкте бір күнде несие рәсімдеу мүмкін емес.
Алдымен депозит ашып, жоспарланған баспана құнының 50 %-ын жинау керек. Қажет сома жиналған соң ғана несие алуға болады. Жинақтың ең аз мерзімі — 6 ай.
Бұл стандарт шарттар. Сондай-ақ банк бірнеше жеке бағдарламасын және барлық тұрғын үйге арналған мемлекеттік бағдарлама ұсынады.
Депозитті қалай толтыру керек
Отбасы банктегі депозит шарттары мынадай:
- Банк сыйақысы — 2 % және одан жоғары.
- Мемлекет беретін премия — жиналған ақшаның 20 %-ы. Бірақ депозиттегі соманың 200 АЕК-тен аспайтын бөлігіне қосылады.
Түсіндіре кетейік: банк сыйақысынан бөлек, депозит иесі жылына бір мәрте мемлекеттен премия алады.
20 % мемлекеттік премия бір жылда жиналған ақшаның үстіне қосылады. Бірақ ол ең көп дегенде 200 АЕК, яғни, 738 400 теңгеге (2024 жылы 1 АЕК — 3692 теңге) қосылады. Биыл оның ең жоғары мөлшері — 147 680 теңге.
Барынша көп пайда табу үшін депозитте кем дегенде 200 АЕК ақша болу керек.
Мемлекеттік премия сомасы көп емес, дегенмен, кредиттің пайызы соған байланысты. Ол неғұрлым жоғары болса, шарттары да соғұрлым жақсы болады.
Депозитті дұрыс толтырыңыз
Депозитті жылына бір рет емес, ай сайын толтырған дұрыс. Мәселен, жылына бір рет 600 мың теңге салғаннан айына 50 мыңнан салып отырған әлдеқайда тиімді. Жинақ шотын уақытылы толтыру қарыз алушының бағалау көрсеткішіне (БК) әсер етеді. Несие шарттары да соған байланысты. Ол жоғары болса, кредиттің пайызы азаяды.
Бағалау көрсеткішін қалай жақсартуға болады
Бағалау көрсеткіші (БК) — қарыз алушының қаржылық тәртібінің көрсеткіші. Отбасы банкте ең төмен БК 16 шамасында. Мұндай жағдайда мөлшерлеме 6 % және одан жоғары болады. 3.5 %-бен кредит алу үшін ол 16-дан асуға тиіс.
Бағалау көрсеткішін мына жолдармен арттыруға болады:
- келісімшарттағы сомадан көп ақша жинау;
- депозитті уақытылы толтырып отыру;
- ұзақ уақыт ақша жинау: депозиттің мерзімі мен ондағы сома көп болса, бағалау көрсеткіші жоғары болады.
Бірнеше депозит ашыңыз
Мемлекет сіз жинаған ақшаның 200 АЕК мөлшеріне ғана қаражат қосатындықтан, шотыңызда бірнеше миллион жатса да, 147 мыңнан артық ала алмайсыз.
Бірақ бұл тығырықтан шығатын бір жол бар, ол үшін бірнеше депозит ашып, әрқайсысына премия алуға болады.
Бір адамның атына бірнеше шот ашқаннан пайда жоқ, өйткені премия солардың біреуіне ғана қосылады. Сол себепті отбасы мүшелері (арнайы отбасылық пакеттер бар) мен туыстарыңыз да процеске қатысқаны дұрыс.
Банк талабы бойынша тек жақын туыстар депозитін біріктіре алады. Оларға мыналар жатады:
- ерлі-зайыпты;
- ата-анасы;
- балалары, асырап алса да;
- асырап алушылар;
- асырап алынғандар;
- бауырлар, туған болмаса да;
- атасы мен әжесі;
- немерелері.
Депозиттердің бәрін уақытылы толтырып отыру қажет, ал ипотека рәсімдеуге жететін сома жиналғанда, оларды біріктіресіз. Мысалы, ерлі зайыпты екі депозит ашса, банк сыйақысы мен мемлекет премиясын екеуі де алады. Демек, екі есе пайда табады.
Кем дегенде үш жыл ақша жинаңыз
Депозит ашқаныңызға үш жылдан асқанда ғана ең төмен (3.5-тен 5 %-ға дейін) пайызбен тұрғын үй қарызын алуға мүмкіндік туады. Үш жыл күтпесеңіз, жылдық мөлшерлемесі 6-дан 10 %-ға дейінгі аралық қарыз алуға тура келеді.
Зейнетақы қорындағы қаражатыңызды пайдаға жаратыңыз
Депозитті зейнетақы қорындағы қаражатпен толтыруға мүмкіндік бар. Бұл қордағы ақша аз болса да, депозитті тезірек толтыруға үлес қосады. Депозитке туыстарыңыздың ақшасын аударуға да болады. Мұнда шектеу жоқ. Мысалы, депозит ашқан адамның шотына келіншегі, ата-анасы, бауырлары, ата-әжесі зейнетақы қорындағы ақшасын аудара алады.
Зейнетақы қорынан ақша түскен соң 6 жыл ішінде тұрғын үй құнының 50 %-ын жинау маңызды. Әйтпесе, қордан түскен ақша кері қайтады.
Кредитті көктемде рәсімдеңіз
Қай күні депозит ашсаңыз да, мемлекет премиясы тек жылына бір рет, ақпанда түседі.
Сондықтан қажет сома жиналып, премия түсуіне аз уақыт қалса, алдымен соны күтіп, кейін қарыз алыңыз.