Krisha.kz Қазақстандағы банктерден 2024 жылдың басындағы ипотекалық несие шарттары мен былтырғы шарттардан айырмашылығы туралы сұрады.

Банктерге хабарласқанда несие беру шарттары былтыр жаздан бері қатты өзгермегені белгілі болды:
— Алғашқы жарна мөлшері өзгермеді, орташа есеппен 20%.
— Ұлттық Банк базалық мөлшерлемені 16.75-тен 15.25 %-ға дейін төмендеткеніне қарамастан (2023 жылғы тамыз — 2024 жылғы қаңтар), СЖТМ сол қалпында тұр. Банк операторларында жоспарланған төмендету туралы ақпарат жоқ.
— Бір банк несие мерзімін 15 жылдан 20 жылға дейін ұзартты.

26 қаңтардағы ипотека шарттары

Кестеде табысты толық растап, 25 млн және 35 млн теңге тұратын үй сатып алу бойынша алдын ала есептер берілген. Бағаға бастапқы жарна мен несие сомасы кіреді.

Банкке байланысты несиенің жоғары мерзімі алынды.
Несие шарты банктердің жалақы жобаларына тәуелді емес, нарықтағы стандарт шарттар.
 

Банк

Бастапқы
жарна

Мөлшерлеме
(СЖТМ)

Ипотека
мерзімі
(жыл)

25 млн:
төлем,
артық төлем,
тг*

35 млн:
төлем,
артық төлем,
тг**

Altyn 

20 %

19.6 %

20

332 мың,
59 млн

464 мың,
84 млн

Forte

15 %

20 %

20 

363 мың,
65 млн

508 мың,
92 млн

Freedom 

20 %

17.2 %

20

278 мың,
46 млн

390 мың,
66 млн

ЦКБ

20 %

18.5 %

15

329 мың,
39 млн

461 мың,
54 млн

Halyk 

20 %

19 %

20 

334 мың,
59 млн

454 мың,
80 млн

Нұрбанк

30 %

19.5 %

20 

291 мың,
52 млн

415 мың,
75 млн

*Есеп банктің байланыс орталығына қоңырау шалу арқылы алынды. СЖТМ мен төлемдердің соңғы есебі ипотеканы рәсімдеу кезінде жүргізіледі. СЖТМ бастапқы жарнаның мөлшеріне, табысты растап/растамағанына, комиссияға және т.б. байланысты.
**Ипотека төлеудің аннуитет түрі (тең үлестермен) көрсетілген. Төлемдердің басқа түрлерін мына жерден оқыңыз

Банктер ұсынатын ипотеканың басқа түрлері

Көп банкте құрылыс салушылармен келісіп, пайызы төмен қарыз беру мүмкіндігін қоса алғанда, бірінші және екінші нарықтан үй алу үшін берілетін жекелеген ипотекалар болады. Цифрлы өнімдер де бар.

Банктердің бірінен қосымша кепілзат (пәтер, үй) арқылы бастапқы жарнасыз ипотека алу мүмкіндігі бар.

Банк екінші нарықтағы үйге арнайы талаптар қояды

— Салынған жылы. 50-60 жылдан аспау керек. Кейбір банк 1965 жылы бой көтерген үйлерге несие береді.
— Құрылыс материалы. Монолит, панель, бетон, кірпіш, көбікблок, ұлутас, газоблок/газобетон болса, рұқсат етіледі.

Комиссия

Ипотека беру кезінде банк комиссия алады:
— өтінішті қарау үшін орта есеппен 10 000 теңге;
— несие рәсімдеу үшін қарыз сомасының 2 %-ына дейін.
Кейбір банк несие рәсімдегенде комиссия алмайды.
Комиссиясыз, бірақ СЖТМ 1.5-2%-ға өсетін несие де бар.

Өтінім қарау үшін сұралатын құжаттар

Стандарт пакет:
— жеке куәлік;
— қарыз алушының/қосалқы қарыз алушының неке туралы куәлігінің көшірмесі
— кемінде соңғы алты айдағы табысы туралы құжат;
— кепілге қойылатын үйдің құқық белгілеуші құжаттары;
— соңғы алты айдағы зейнетақы шотынан көшірме.
Банк қосымша құжат талап етуге құқылы.

Басқа банктерде қалай

Кестеде көрсетілмеген кейбір банк не ипотека беруді тоқтатты, не тек «7-20-25» және қайта қаржыландыру арқылы жұмыс істейді.
Ол Bereke, Jusan, Home credit, RBK, Еуразиялық банк, Al Hilal Ислам банкі сияқты банктер.

Отбасы банкіндегі несие беру шарты және не өзгерді

Отбасы Банк — Қазақстандағы жалғыз тұрғын үй және құрылыс жинақ банкі. Оның коммерциялық банктерден ерекшелігі — ипотека рәсімдеуден бұрын депозитте кем дегенде үш жыл ақша жинау керек.
Тұрғын үй құнының 50 пайызын жинағандарға жылына 5 пайызбен несие беріледі.

Бірақ ең көп тарағаны аралық несие:
— Клиент үй құнының 50 пайызын банктегі депозитке аударады.
— Отбасы банк белгілі мөлшерлемемен несие береді. Бұл жағдайда банк сыйақысы несиенің 100%-ын қамтиды. Клиент жинаған 50 % депозитте кемінде үш жыл тұрады.
— Үш жылдан кейін бұл 50 % аралық несиені өтеуге кетеді және клиент мөлшерлемесі 3.5-5 % болатын тұрғын үй несиесіне ауысады.

Рәсімдеудің көп бөлігін аралық несие алатындықтан, 2022 жылдан бастап Отбасы Банк шарттарды қатаңдатты:

  • 2022 жылдың 1 қазанында мөлшерлеме 11.5% өсті. Оны 7 % түсіру үшін кемінде алты ай ақша жинау керек болды.
  • Былтыр 15 мамырдан бастап мөлшерлеме 6–10 % төмендеді, бірақ 2.5 бағалау көрсеткішіне (БК) жету үшін міндетті шарт енгізді. Ол үшін ақша депозитте кемінде үш ай тұруы керек.

Белгілі бір көрсеткішке жету аралық несие бойынша кредит рәсімдеудің міндетті шарты саналады.

  • Тағы бір шарт 15 ақпанда күшіне енеді. 50% ақы төлегеннен кейін аралық несие алу үшін кем дегенде 6 ай күту керек.
     
Otbasy Bank: шарттары, төлемдері
 

Несие түрі

Мөлшерлеме
(СЖТМ)

Ипотека мерзімі
(жыл)

25 млн: төлем,
артық төлем, тг

35 млн: төлем,
артық төлем, тг

Тұрғын үй несиесі
Тұрғын үй құнының
50%-ы жиналған

5 %

6

201.3 мың,
Артық төлем –
2 млн

282 мың,
Артық төлем –
2.8 млн
         

Аралық несие 
50 %-ы кемінде 3 ай бойы
депозитте болады

9 %

3

210 мың

294 мың

Тұрғын үй
несиесіне ауысу

4 %

5

203 мың
Артық төлем
– 7.5 млн

284.3 мың
Артық төлем
– 10.7 млн
         

Аралық несие
50 %-ы кемінде 6 ай бойы
депозитте болады

7.5 %

3

185 мың

259 мың

Тұрғын үй
несиесіне ауысу

4 %

6

178.3 мың
Артық төлем
– 6.6 млн

250 мың
Артық төлем
– 9.4 млн

*БК — қарыз алушының тәртібін көрсететін бағалау көрсеткіші, ол банктің ипотека беру туралы шешіміне және СЖТМ мөлшеріне әсер етеді.
** Есептер аралық несиенің «Жеңіл» деп аталатын ең танымал түрі бойынша берілген. «Жеңіл-2» және «Стандарт» деген де бар. Қарыз алушы кез келгенін таңдай алады

Қазір ипотеканың жай-күйі қалай

  • Қазақстан тұрғындары баспананы ипотекаға сирек сатып алатын болды. Бірінші кредиттік бюроның (БКБ) мәліметі бойынша сұраныстың төмендеуіне жоғары пайыздық мөлшерлеме себеп болуы мүмкін.
  • Былтыр ипотекаға 116.6 мың пәтер мен үй өткен. Несие саны 2022 жылмен салыстырғанда 19% азайды.
  • Ипотека қазір кімге шұғыл қажет, солар алып жатыр. Қалғандары базалық мөлшерлеменің төмендеуін және сәйкесінше несие беру шарттарының жеңілдегенін күтіп отыр.